Erkenning Slachtoffers Seksueel Misbruik

Daders en Slachtoffers

Slachtoffer – een persoon die een schokkende gebeurtenis (buiten de gebruikelijke menselijke ervaring) heeft meegemaakt, daarvan getuige is geweest of erover gehoord heeft en daarbij is gedood of gewond en/of benadeeld, en/of daarop met een intens gevoel van machteloosheid en intense angst heeft gereageerd.

Dader – van een misdrijf of andere verwerpelijke daad – de persoon die de daad heeft uitgevoerd, of de daad heeft uitgelokt, of eraan mee heeft gewerkt. De letterlijke betekenis van het woord is “degene die iets gedaan heeft”, maar in de praktijk wordt het woord alleen voor slechte daden gebruikt.

Dus: Iemand die iets gedaan heeft wat niet mag, zijn machtspositie misbruikt heeft om iets te doen waar de ander niet mee akkoord was, of zich niet tegen kon verzetten.

Herkenbaar

Dader en slachtoffer, slachtoffer en dader… Jaren geleden hoorde ik dit verhaal in mijn dorp, en het is me steeds bijgebleven: een meisje van 9 zit samen met haar ouders TV te kijken. Mama zapt zo’n beetje, en ze belandt plots in een programma dat over voorlichting gaat, seksualiteit, het mannen- en vrouwenlichaam. Ze glimlacht naar papa, en laat het programma opstaan – benieuwd hoe haar dochtertje zal reageren. Het meisje kijkt, geeft geen krimp – ze begint niet te giechelen, ze vraagt niet naar wat ze ziet, ze blijft gewoon stil zitten, en kijken. Enigszins verwonderd vraagt haar mama wat ze vindt van hetgeen ze ziet, of ze het begrijpt. Het meisje kijkt haar aan, en zegt: ‘Dat weet ik allemaal al. Die dingen doen oom Peter en Frank altijd met mij’.

Op zo’n manier kwamen haar ouders erachter dat ze sinds haar 7^e misbruikt werd. Eerst door de broer van mama, later ook door zijn vriend die mee wou doen.

Voelde dit meisje zich slachtoffer? Neen, omdat ze niet wist dat het niet de bedoeling is dat meisjes van 9 seks hebben. Voelde de dader zich dader? Neen, omdat hij aangaf dat ze niet tegenstribbelde, integendeel, zij had hem uitgedaagd. De gelegenheid was er, het leek allemaal in orde, hij deed haar geen pijn… dus ja, so what?

Dader en slachtoffer, slachtoffer en dader… twee polariserende termen, goed en kwaad, zwart en wit… Terwijl niets zwart-wit is in deze wereld, altijd zijn er nuances, altijd zijn er unieke factoren die het ene verhaal nét weer verschillend maken van het andere verhaal.

Je kan je als dader net zo goed slachtoffer voelen. Misschien was je zelf wel ooit een jongen of een meisje van 9, met wie vanalles gebeurde wat je niet begreep. En omdat je het niet begreep, dacht je dat het wel oké moest zijn, volwassenen zorgen immers voor jou en hebben enkel het beste met je voor? Die aardige babysit, die lieve oom met zijn grapjes en geschenkjes, die vertrouwde huisvriend of -vriendin, dat is toch allemaal in orde? Mama en papa hebben hen graag, dan is het toch allemaal oké? En ja, als hij zegt dat je niets mag zeggen, tegen niemand, ‘het is ons geheimpje’, dan doe je dat. Omdat je hem graag hebt, omdat je gehoorzaam wil zijn, omdat je je speciaal voelt ook al heb je geen idee waarom…

Je kan je als slachtoffer net zo goed dader voelen. Vele slachtoffers breken zich het hoofd over het waarom, “waarom moest dit nu net mij overkomen? Heb ik aanleiding gegeven, heb ik iets gezegd of gedaan waardoor de ander dacht dat het wel oké zou zijn? Waarom heb ik mij niet verzet, waarom heb ik dat ‘geheimpje’ bewaard en het niet meteen verteld? Maakt mij dat niet medeplichtig, maakt mij dat niet mededader? En heb ik hem niet steeds aangemoedigd door te zwijgen, te ondergaan?”

Wat er mis is met seksueel misbruik, is het onevenwicht tussen de betrokkenen. Eén van beiden is vaak een onmondig kind, de ander een volwassene – of één van beiden is een weerloze vrouw, de ander een man die zijn kans schoon ziet om zijn gang te gaan – of één van beiden is iemand die opkijkt naar de ander, en de ander maakt misbruik van die adoratie, die liefde. Het seksuele is slechts de manifestatie, de veruiterlijking van het onevenwicht in de relatie tussen beide betrokkenen. En net door dat onevenwicht is het zo moeilijk om te bepalen wie nu slachtoffer is, wie dader – net dat onevenwicht is de reden waarom misbruik jaren kan blijven duren – tot het kind een man of vrouw wordt, en er evenwicht ontstaat door het besef dat er echt wel sprake is van een niet-normale, door de omgeving als niet-acceptabel bestempelde relatie.

Verdringen

Vaak proberen dader en slachtoffer in hun verdere leven achter zich te laten wat zich tussen hen beiden heeft afgespeeld. Ofwel mijden zij elkaar angstvallig, verhuizen ze zelfs – ofwel zien ze elkaar nog regelmatig (vader-dochter, moeder-zoon, broer-zus) en ontstaat er een geforceerd-normale relatie die niet verder gaat dan uiterlijkheden, ‘de schijn ophouden’ zoals dat heet. Hoe dan ook blijven de vragen, blijft het onbestemde gevoel van verdriet en verlies, blijft het niet-weten en het willen weten…

Nog moeilijker is het voor mensen in de omgeving van dader en slachtoffer. Mensen die misschien aangevoeld hebben dat er iets niet goed zat; mensen die merkten – aan situaties, gelaatsuitdrukkingen, zinswendingen of aarzelingen daarin – dat er iets niet klopte; mensen die dat misschien wel tegen elkaar gezegd hebben, fluisterend, bang, hopend dat ze zich vergisten. Mensen die ooit de moed namen om dader of slachtoffer recht voor de raap te vragen hoe het zat, en die dan gerustgesteld werden met een verhaaltje, of uitgelachen werden omdat ze ‘spoken zagen’. Er is het verhaal van een vader met 5 dochters. Hij misbruikte ze één voor één, van hun 8^e tot het moment waarop ze ongesteld werden. Dan werd het risico te groot, een zwangerschap zou alles aan het licht brengen. Dus dan was de volgende, jongere dochter aan de beurt. Er was echter 1 dochter naar wie hij nooit een vinger heeft uitgestoken. De oudere zussen wisten het, toch waarschuwden ze de jongere zussen niet, toch kwamen ze niet voor hen op. Met welk een gevoel, met welke set herinneringen moeten zij door het leven? Kunnen zij hun vader vergeven, maar meer nog, kunnen zij elkaar vergeven, zichzelf vergeven? Hoe voelt zich die éne dochter die nooit werd aangeraakt? Vraagt zij zich nog dagelijks af waarom hij haar niet nam, en wel haar zussen? Was zij speciaal, of net niet, was ze niet goed genoeg? En de moeder, waar was zij in dit verhaal? Wat wist zij, wat wou ze niet weten, wat wou ze geloven? Hoe voelde zij zich bij dit alles?

Er zijn meer indirecte slachtoffers dan directe slachtoffers. Er zijn meer indirecte daders dan directe daders. Allemaal gaan we verder. Allemaal hebben we rekenschap af te leggen waarom we iets gedaan hebben, of niet. Allemaal hebben we rekenschap af te leggen waarom we geen vragen gesteld hebben, niets ondernomen hebben. Allemaal hebben we in het reine te komen met de wetenschap dat ons iets is aangedaan wat niet oké was, wat we eigenlijk niet wilden. Als we maar de mogelijkheid gehad hadden om te uiten dat we het niet wilden, dat het moest stoppen.

Met deze website willen we partijen samenbrengen. In de eerste plaats opdat slachtoffers die de behoefte daaraan voelen, erkenning krijgen, gehoor vinden, geloofd worden. In de tweede plaats opdat daders kunnen aangeven dat zij schuld voelen, dat het niet oké was wat ze gedaan hebben, dat ook zij wroeging en verdriet voelen. Welke mening de buitenwereld ook toegedaan is, wat de buitenwereld ook opgevangen heeft – er zijn slechts 2 partijen die iets met elkaar te bespreken hebben, en dat is slachtoffer en dader. Alleen die 2 partijen weten het fijne van de situatie, delen samen herinneringen en ervaringen waar ze mee verder moeten – alleen die 2 partijen hebben elkaar iets te vertellen, hoe moeilijk ook…

Zonder oordelen

Wij kunnen niet weten of bepalen van wie jij als slachtoffer erkenning wil krijgen. Van de dader(s)? Van zijn omgeving? Als de dader je vader was, wat zou je dan willen vragen of weten van je moeder? Zie je haar ook als dader, als medeplichtige? Vind je haar tekortschieten als vrouw en echtgenote, want waarom kwam je vader anders bij jou? Van wie nog allemaal? Wie heeft jou als slachtoffer niet erkend?

En dader, weet jij überhaupt nog waarom het gebeurde? Of overkwam het je, gelijk een bliksemschicht, gelijk een dief die kans ziet om iets te stelen, puur omdat de kans zich voordoet? Dacht je dat het geen kwaad kon, omdat het één keer lukte, en dan een volgende keer ook… En kwamen er telkens keren bij waarop je het deed, ook al hoopte je dat het niet zou lukken? Ook al wou je misschien wel betrapt worden? Ook al knaagde het aan je, omdat je echt wel wist dat wat je deed, niet door de beugel kon?

Wij beoordelen en veroordelen niemand, wij beseffen enkel dat gebeurtenissen soms heel vreemd en wonderlijk en ongewild gaan. Meer nog, dat gebeurtenissen nooit teruggedraaid kunnen worden, en zowel dader als slachtoffer achterlaten, ieder met zijn eigen gevoelens, gedachten en herinneringen. Het feit is er, het misbruik is gebeurd, wat ook de aanleiding was. Daar hebben slachtoffer en dader mee verder te leven, ieder op zijn manier. En ieder op zijn manier gaat dat verwerken (of niet), gaat dat gedrag zelf herhalen (of niet), gaat erdoor de vernieling in (of niet). Sommigen doen dat in hun eentje en zwijgen als vermoord, anderen gaan naar een lotgenoten dag, weer anderen biechten erover bij meneer pastoor, of schrijven een boek… De verwerking is heel persoonlijk, en eigenlijk heeft niemand daar veel van te vinden, het is enkel en alleen aan slachtoffer en dader, de twee acteurs in het treurspel dat misbruik, verkrachting en seksuele dominantie is.

Bemiddelen

Wij willen onbevooroordeeld bemiddelen tussen mensen die elkaar iets te vertellen hebben, die samen een stukje verleden delen dat hen parten blijft spelen in het Hier en Nu, en hen verhindert om verder te gaan met hun leven. Die beseffen, zowel dader als slachtoffer, dat het gebeurde niet ongedaan gemaakt kan worden, maar die ook niet langer willen ontkennen, niet misprijzen, niet bagatelliseren, niet wegmoffelen, niet opblazen, niet buiten proportie trekken – die beseffen dat zij terug mens worden door elkaar te vergeven, door elkaars zwakheid te erkennen, door in authenticiteit te vertellen waarom.

Wij willen de mogelijkheid scheppen opdat dader en slachtoffer het onevenwicht in hun relatie herstellen – elkaar erkennen als mens, ieder met zijn/haar verleden, zijn/haar waarom – elkaar erkennen als slachtoffer en dader, en elkaar vergeven daarom. Omdat dit een zeer persoonlijk en subjectief iets is, bieden wij een waaier aan contactmogelijkheden:

Je schrijft als slachtoffer een brief aan de dader, in eigen naam – waarbij we jou kunnen begeleiden als life-coach, en iemand die eenzelfde ervaring met jou als slachtoffer deelt
Je schrijft als dader een brief aan je slachtoffer, in eigen naam – waarbij wij jou kunnen begeleiden als life-coach, de juiste toon en woorden kunnen helpen zoeken omdat wij zelf een slachtoffer zijn geweest
Als je als slachtoffer of dader een ontmoeting of een telefoongesprek wil aangaan met de ander, kunnen wij daarbij helpen – bijvoorbeeld door vooraf een rollenspel te doen, zodat je weet welke scenario’s zich kunnen voordoen, en je ook beter begrijpt waarom de ander op die bepaalde manier reageert
We kunnen samen een brief schrijven naar de dader, ingeval je hem als slachtoffer niet kent, of hij is overleden, of je vindt de kracht niet in jezelf om de brief ook echt naar de dader te sturen – hierbij kunnen wij als life-coach helpen. De brief verbranden we samen, of je bewaart je boodschap zodat je deze kan herlezen op momenten dat je daar behoefte aan hebt
Als je toenaderingen onbeantwoord blijven, kan je ervoor kiezen om – als dader of slachtoffer – je brief te publiceren op dit platform. Met of zonder naam en toenaam van de dader of het slachtoffer, dat is jouw beslissing. Jij bepaalt wat je nodig hebt om verder te kunnen gaan met je leven, om jezelf en de ander te vergeven
Als je behoefte hebt aan uitgesproken erkenning, niet alleen voor jezelf als slachtoffer, maar ook voor de indirecte slachtoffers in je omgeving (je partner, je kinderen, je moeder of vader), dan kunnen we een advocaat van onze keuze inschakelen. Iemand met gedegen kennis en ervaring, iemand ook die zich als mens wil inzetten voor jouw menswaardigheid, jouw behoefte aan erkenning, aan troost, aan mededogen, aan slachtofferschap. Deze kan een brief opstellen, gericht aan de dader, met de vraag om rekenschap te geven, actie te nemen, een brief te schrijven, een ontmoeting aan te gaan… wat jij als slachtoffer nodig vindt om jezelf gehoord en gezien te voelen.

Los van hoe de acties uitdraaien die jij wil nemen, leren we jou om met jezelf in het reine te komen, jezelf te vergeven – pas dan kan je ook de ander vergeven, om het onrecht wat je is aangedaan. Pas dan kan je écht in het Hier en Nu leven, als je het verleden loslaat, met liefde afscheid neemt van wat jou niet dient, van wat niet op jouw Pad hoort.

Wij gaan zover als jij bereid bent te gaan, en we steunen jou daarbij in woord en daad.